برونکوسکوپی

برونکوسکوپی روشی برای بررسی و مشاهده درون مجاری تنفسی ریه ها جهت تشخیص و درمان بیماری های ریوی است، خطرات و مراحل آن را بخوانید. 

برونکوسکوپی (Bronchoscopy) روشی است که در آن با استفاده از یک لوله نازک و روشن (برونکوسکوپ) می توان مستقیما به درون مجاری تنفسی ریه ها نگاه کرد. برونکوسکوپ در بینی یا دهان قرار می گیرد. این لوله به سمت پایین گلو و لوله تنفسی (نای) و مجاری تنفسی منتقل می شود. سپس پزشک می تواند جعبه صدا (حنجره)، نای، مجاری تنفسی بزرگ تا ریه ها (برونش ها) و شاخه های کوچکتر برونش ها (برونشیول ها) را ببیند.

انواع برونکوسکوپی شامل نوع انعطاف پذیر و سخت است که هریک کاربرد، مزایا و خطرات خود را دارند.

هر دوی این ها دارای بازه ای از پهناهای مختلف هستند.

برونکوسکوپ سخت یک لوله صاف است. این نوع تنها برای مجاری تنفسی بزرگ (ریه ها) استفاده می شود. این لوله درون برونش ها برای موارد زیر استفاده می شود:

از بین بردن مقدار زیادی از ترشحات یا خون

کنترل خونریزی

حذف بافت بیمار (ضایعات)

انجام فرایندهایی مانند استنت و دیگر روش های درمانی

برونکوسکوپ های انعطاف پذیر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. برخلاف اسکوپ سخت، این لوله ها می توانند به درون مجاری تنفسی باریک تر (برونشیول یا نایژک ها) فرستاده شوند.

موارد استفاده آن ها شامل موارد زیر است:

قراردادن لوله در مجاری تنفسی برای کمک به اکسیژن رسانی

خارج کردن ترشحات

نمونه برداری از بافت (بیوپسی)

وارد کردن دارو به ریه ها

در چه صورتی ممکن است به برونکوسکوپی نیاز داشته باشم؟

برونکوسکوپی برای تشخیص و درمان بیماری های ریوی (مربوط به ریه) همانند موارد زیر استفاده شود:

تومور یا سرطان برونش

انسداد مجاری تنفسی

وجود مناطق باریک در مجاری هوایی

التهاب و عفونت هایی مانند سل، ذات الریه و عفونت های قارچی یا انگلی ریه

بیماری بینابینی ریوی

عواملی که باعث سرفه مداوم می شوند

عواملی که باعث وجود خون در سرفه می شوند

لکه های دیده شده در عکس اشعه ایکس از قفسه سینه

فلج تارهای صوتی

روش و فرایندهای تشخیص و درمان که با استفاده از برونکوسکوپی انجام می شوند شامل موارد زیر هستند:

نمونه برداری از بافت

جمع آوری خلط

ریختن مایعات درون ریه ها و سپس خارج کردن آن ها (لاواژ برونکوآلوئولار یا BAL) برای تشخیص اختلالات ریه

خارج کردن ترشحات، خون، خلط، یا رشد پلیپ ها برای پاکسازی مجاری تنفسی

کنترل خونریزی در برونش ها

خارج کردن اشیا خارجی یا دیگر گرفتگی ها

لیزر درمانی یا پرتو درمانی برای تومور های برونش

قرار دادن یک لوله کوچک (استنت) برای باز نگهداشتن راه هوایی (قرار دادن استنت)

تخلیه ناحیه ای از چرک (آبسه)

پزشک شما ممکن است دلیل دیگری برای تجویز برونکوسکوپی داشته باشد.

خطرات برونکوسکوپی چه هستند؟

در بیشتر شرایط، به جای برونکوسکوپ سخت از برونکوسکوپ انعطاف پذیر استفاده می شود.

دلیل این امر این است که نوع انعطاف پذیر برونکوسکوپی خطرات کمتری برای آسیب رساندن به بافت دارد.

پاسخ به استفاده از نوع انعطاف پذیر نیز برای بیمار بهتر است. این نوع دسترسی بهتری به مناطق کوچک تر بافت ریه ایجاد می کند.

همه فرایندها دارای خطر هستند.

خطرات و عوارض برونکوسکوپی شامل موارد زیر است:

خونریزی

عفونت

سوراخ در راه هوایی (سوراخ برونش)

تحریک مجاری تنفسی (اسپاسم برونش)

تحریک تارهای صوتی (لارنگواسپاسم)

وجود هوا در فضای بین پوشش ریه (فضای پلور) که باعث نارسایی ریه می شود (پنوموتوراکس)

خطرات برونکوسکوپی بسته به سلامت عمومی و دیگر عوامل متفاوت هستند. می توانید از پزشک خود بپرسید که فرایند برونکوسکوپی چه خطراتی برای شما دارد. اگر نگرانی دارید می توانید با او صحبت کنید.

در برخی موارد، بیمار ممکن است نتواند برونکوسکوپی انجام دهد. دلایل این امر شامل موراد زیر است:

تنگی شدید یا انسداد نای (تنگی نای)

فشار خون بالا در رگ های خونی ریه ها (فشار خون ریوی)

سرفه یا قوز کردن شدید

سطح اکسیژن کم

اگر سطح بالایی از دی اکسید کربن  در خون شما وجود داشته باشد (هیپرکاپنی : Hypercapnia) یا تنگی نفس شدید داشته باشید، ممکن است قبل از فرایند به دستگاه تنفس نیاز داشته باشید. این کار برای این انجام می شود که در حالی که برونکوسکوپ در ریه ها شماست اکسیژن به ریه های شما برسد.

 چگونه برای برونکوسکوپی آماده شوم؟

لیست تمام داروهایی که مصرف می کنید را برای پزشک خود فراهم کنید. این شامل داروهایی که بدون نسخه از داروخانه خریداری می کنید، ویتامین ها، داروهای گیاهی و مکمل های خوراکی است. ممکن است نیاز باشد قبل از انجام این فرایند مصرف بعضی از داروها را متوقف کنید.

قبل از انجام روش برونکوسکوپی برای بررسی ریه، از شما خواسته می شود یک رضایت نامه را امضا کنید. این مدرک توضیح می دهد که مزایا و خطرات فرایند چه هستند. مطمئن شوید که همه پرسش های شما قبل از امضای رضایت نامه پاسخ داده می شوند.

اگر این روش به صورت سرپایی انجام می شود، از کسی بخواهید که بعد از انجام آن شما را به خانه برساند.

در طول برونکوسکوپی چه اتفاقی می افتد؟

فرایند ممکن است به طور سرپایی برای شما انجام شود. یعنی در همان روز انجام فرایند می توانید به خانه برگردید. همینطور ممکن است این فرایند در طول مدت بستری شدن شما در بیمارستان انجام شود.

روش های مختلفی برای انجام برونکوسکوپی وجود دارند. روش انجام برونکوسکوپی به وضعیت شما و روش های انجام فرایند توسط پزشک شما بستگی دارد.

در بیشتر موارد، روش برونکوسکوپی ریه شامل مراحل زیر است:

۱- ممکن است از شما بخواهند که لباس های خود را بیرون بیاورید. در این صورت، از شما خواسته می شود لباس بیمارستان را بپوشید. از شما خواسته می شود جواهرات و دیگر اشیاء را بیرون بیاورید.

۲- از شما خواسته شود روی میز با سری بلند شده بخوابید.

۳- یک خط IV (وریدی) در بازو یا دست شما قرار می گیرد.

۴- قبل و بعد از فرایند به شما آنتی بیوتیک داده می شود.

۵- ممکن است در طول فرایند به هوش باشید و یک داروی آرامبخش به شما داده شود. همینطور ممکن است یک داروی مایع به شما داده شود تا بینی و حلق شما را بی حس کند. برای انجام برونکوسکوپی سخت، ممکن است داروی بیهوشی عمومی به شما داده شود. این دارو می تواند جلوی درد را گرفته و به شما کمک کند در طول فرایند بخوابید.

۶- معمولا از طریق لوله بینی یا ماسک صورت به شما اکسیژن داده می شود. ضربان قلب، فشار خون و تنفس شما در حین انجام عمل کنترل می شود.

۷- داروی بی حسی به پشت حلق شما اسپری می شود. این کار برای جلوگیری از احساس خفگی است. زیرا برونکوسکوپ از گلو عبور می کند. اسپری ممکن است طعم تلخی داشته باشد. به محض عبور لوله از حلق، احساس خفگی از بین می رود.

۸- در طول عمل نمی توانید صحبت کنید یا بزاق خود را قورت دهید. بزاق در صورت لزوم از دهان شما مکش می شود.

۹- پزشک برونکوسکوپ را به پایین گلو و مجاری تنفسی شما منتقل می کند. ممکن است مقداری درد خفیف داشته باشید اما راه هوایی شما مسدود نخواهد شد و می توانید از اطراف برانچوسکوپ نفس بکشید. در صورت نیاز اکسیژن کافی به شما داده می شود.

۱۰- با حرکت برونکوسکوپ به سمت پایین، ریه ها مورد معاینه قرار می گیرند. در این زمان ممکن است از بافت یا مخاط برای آزمایش نمونه برداری شود. سایز اقدامات ممکن است در صورت لزوم انجام شوند. این اقدامات ممکن است شامل دادن دارو یا قطع خونریزی باشند.

۱۱- زمانی که معاینه و سایر فرایندها انجام شدند، برونکوسکوپ از گلوی شما خارج می شود.

پس از برونکوسکوپی چه اتفاقی می افتد؟

پس از انجام فرایند، مدتی را در یک اتفاق بهبودی سپری خواهید کرد. هنگام بیدار شدن از بیهوشی عمومی یا داروی آرام بخش ممکن خواب آلوده و گیج باشید. تیم مراقبت های بهداشتی علائم حیاتی مانند ضربان قلب و تنفس شما را تحت نظر خواهد داشت.

ممکن است بلافاصله بعد از عمل عکس برداری اشعه ایکس از سینه انجام شود. این کار برای اطمینان از سالم بودن ریه هاست. ممکن است از شما خواسته شود به آرامی سرفه کنید و بزاق خود را به درون کاسه بریزید. دلیل این کار این است که پرستار بتواند میزان ترشحات خون شما را بررسی کند.

ممکن است مقداری درد خفیف در گلو داشته باشید. تا زمانی که رفلاکس گگ (رفللکس حلقی) شما بهبود نیافته است ممکن است اجازه خوردن و آشامیدن نداشته باشید. همینطور ممکن است تا چند روز هنگام بلعیدن غذا احساس گلودرد داشته باشید. این طبیعی است. استفاده از آب نبات سرد یا غرغره ممکن است به شما کمک کند.

اگر عمل شما سرپایی باشد، با اجازه پزشک می توانید به خانه بروید. در این صورت شخصی باید شما را به خانه برساند.

در خانه می توانید با دستور پزشک خود به رژیم غذایی و فعالیت های عادی خود برگردید. ممکن است لازم باشد چند روز فعالیت بدنی سنگین انجام ندهید.

 در صورت داشتن هر کدام از علائم زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

تب 100.4 درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی گراد) یا بالاتر، یا تب مشخص شده توسط پزشک

قرمزی یا تورم محل نصب IV

نشت خون یا مایعات دیگر از محل IV

سرفه کردن مقدار قابل توجهی از خون

درد قفسه سینه

گرفتگی صدا

مشکل در نفس کشیدن

منبع: وب سایت دکتر حبیبه نژاد بیگلری – فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان