تب و تشنج در کودکان چیست؟
تب و تشنج معمولا این گونه حادث میشود که ابتدا حرکات تشنجی که معمولا حدود نیم دقیقه طول میکشد و علائم آن شامل کاهش هوشیاری، سفتی بدن و اندام، قطع تنفس برای حدود ۳۰ ثانیه است که بعد از این زمان وقتی تنفس مجددا شروع میشود، ممکن است بسیار سطحی باشد و دفع ناخودآگاه ادرار یا مدفوع را به همراه داشته باشد.
تشنج بدین گونه است که کودک بیهوش می شود و علائم پرش اندام‌ها یا صورت و برگشت چشم‌ها (سیاهی چشم) به بالا دیده میشوند و سپس کودک به هوش می‌آید و ممکن است برای یک تا دو ساعت به خواب رود و هنگام بیدارشدن ممکن است گیج، خواب‌آلود و تحریک‌پذیر باشد.
تشنج کودکان به شکل زیر است:
– سن بروز بین شش ماه تا شش سال است
– نسبتا کم خطر است
-معمولا ابتدا تب رخ می‌دهد و در مواردی که تب ناگهان افزایش یابد، احتمال وقوع آن بیشتر است
– معمولاً کوتاه مدت است (کمتر از ده دقیقه)
– زمینه ارثی دارد
– عموما نیاز به خدمات تشخیصی و درمانی مفصل وجود ندارد
-در تب و تشنج‌های ساده، عموماً از داروهای ضد تشنج برای طولانی مدت و مستمر استفاده نمی‌شود.
نکات مهم در تشنج‌های بعد از شش سالگی
– ممکن است بدون تب نیز رخ دهد
– معمولا پزشکان استفاده از نوار مغز (E.E.G) و تصویربرداری از دستگاه عصبی را توصیه میکنند.
– برای کنترل حملات تشنج، نیاز به مصرف داروست.
– در صورت عدم تجویز داروی مناسب و یا سهل‌انگاری در مصرف دارو، احتمال تکرار وجود دارد.
در کودکانی که به علت شرایط خاص نیاز به مصرف مداوم داروهای ضد تشنج دارند، توجه به نکات زیر مهم است:
هرگز دارو را بدون صلاحدید پزشک معالج قطع نکنید. اگر به علت بیماریهای دیگر نیاز به مصرف داروی جدید وجود دارد، در مصرف آنها احتیاط کرده و در مورد تداخل اثر داروها با پزشک مشورت کنید. مصرف داروهای ضد تشنج عموما باید دقیق و با مقدار تعیین شده باشد. جعبه آنها را از دسترس کودکان دور نگه دارید..
اقداماتی که باید در صورت تب و تشنج صورت بگیرد:
-آرامش خود را حفظ کنید.
-اگر چیزی در دهان کودک هست، آن را خارج کرده، با انتقال کودک به فضای باز و باز نگهداشتن دهان، به تنفس وی کمک کنید.
– در صورت تب بالا، به کمک تن شویه با آب ولرم و گذاشتن شیاف استامینوفن، تب او را پایین بیاورید.
-از شیاف دیازپام، در صورتی که در دسترس باشد و در غیر این صورت از قرص یا شربت دیازپام متناسب با وزن کودک استفاده کنید.
-پس از اتمام حمله، معمولاً کودک به خواب می‌رود و صلاح است در این شرایط، کودک به یک مرکز درمانی برده شود تا اقدامات شخصی و درمانی لازم به عمل آید.
چگونه باید از تکرر تشنج در بیماریهای تب‌دار در آینده پیشگیری کرد؟
-کوشش و دقت در پایین نگه داشتن تب
– استفاده از دیازپام خوراکی و یا شیاف آن با نظر پزشک معالج در چهل و هشت ساعت اول بیماری.
تشنج به خودی خود باعث آسیب به مغز یا مشکلات پایدار نمی شود مگر درصورتی که بیشتر از یک ساعت ادامه پیدا کند (بیشتر تشنج ها فقط چند دقیقه طول می کشند). هرچند بیماری های زیادی که باعث تشنج می شوند میتوانند باعث ایجاد مشکلات پایدار شوند. برای مثال، بعضی از بیماری ها میتوانند با بلوغ کودک در مقابله باشند. این موضوع که بعضی از انواع تشنج های راجعه میتوانند روی رشد مغز تاثیر بگذارند مورد بحث است.
علت های تشنج در کودکان
تشنج در کودکان میتواند به دلایل زیر ایجاد شود.
- اختلالات متابولیک موقت، مانند افت قند خون
- بیماری های جدی، مانند ناهنجاری مغز، آسیب به مغز در طی بارداری، فقدان اکسیژن در طی زایمان، یا عفونت های شدید
- بیماری های ژنتیکی که میتواند در اثر یک موتاسیون (جابه جایی) در ژن باشد مانند بیماری های توارثی متابولیسمی
- استفاده ی مادر از بعضی داروهای خاص حین بارداری
تنشجی که در اثر بیماری های توارثی متابولسیمی ایجاد میشود معمولا در نوزادی شروع خواهد شد.
علائم تشنج در کودکان
ممکن است تشخیص تشنج در کودکان مشکل باشد. نوزادان ممکن است لب هایشان را تکان دهند یا ناخودآگاه حرکتی مانند جویدن انجام دهند. ممکن است به نظر آید که چشمشان در جهت های مختلف حرکت میکنند. ممکن است برای مدتی شل شوند.
در نوزادان بزرگ تر یا کودکان کوچک، ممکن است یک قسمت یا تمام بدن بلرزد، به سرعت حرکت کند یا سفت شود. لب ها ممکن است بی هدف حرکت کنند. کودکان ممکن است خیره بمانند، گیج شوند و احساس غیرعادی (مانند بی حسی یا قلقلک) در قسمتی از بدنشان داشته باشند، یا درک غیرمعمولی (مانند احساس ترس بدون دلیل) داشته باشند.
تشخیص تشنج در کودکان
- الکتروآنسفالوگرافی
- آزمایش های دیگر برای ارزیابی علت
نوزادی که دچار تشنج شود باید فورا برای علت های جدی و علل قابل درمان ارزیابی شود.
اگر کودکی دچار تشنج شود، پزشک یک معاینه ی جسمی انجام می دهد. همچنین از والدین او درباره ی سابقه ی صرع در خانواده می پرسد.
الکتروآنسفالوگرافی (EEG- آزمایشی که در آن با استفاده از سنسوری که روی پوست سر قرار داده میشود امواج مغزی ثبت خواهد شد) برای بررسی اشکال در فعالیت الکتریکی مغز استفاده میشود. EEG در کودکان و نوزادان هم در هنگام بیداری و هم در خواب انجام میشود.
پزشکان برای ارزیابی علت آزمایشات دیگری انجام می دهند. این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اندازه گیری میزان اکسیژن خون با استفاده از سنسوری که روی انگشت وارد میشود (پالس اکسیمتری) برای ارزیابی این که آیا میزان اکسیژن خون پایین است یا خیر.
- آزمایش خون برای اندازه گیری قند خون (گلوکز)، کلسیم، منیزیم، سدیم و مواد دیگر برای بررسی بیماری های متابولیک.
- کشیدن مایع نخاعی برای بدست آوردن نمونه ای از مایعی که اطراف مغز و طناب نخاعی وجود دارد (مایع مغزی نخاعی)، که برای بررسی عفونت مغز و بیماری های دیگر استفاده میشود.
- کشت خون و ادرار برای بررسی عفونت
- عکسبرداری از مغز، مثل سی تی مغز یا ام آر آی مغز، برای بررسی ناهنجاری های مغز، خونریزی، تومور و آسیب های ساختاری دیگر به بافت مغز (برای مثال در سکته ی مغزی).
درمان تشنج در کودکان
- اقدامات فوری برای جلوگیری از آسیب
- درمان علت اصلی
- داروهای ضد صرع
درمان تشنج در کودکان و نوزادان روی درمان علت زمینه ای تشنج متمرکز است. بعضی اوقات کودکان نیاز دارند برای کنترل تشنج از دارهای ضد تشنج استفاده کنند.
اقدامات فوری برای جلوگیری از آسیب
وقتی کودکی دچار تشنج میشود، والدین و اطرافیان کودک باید سعی کنند از او در برابر صدمات مراقبت کنند:
- کودک را به پهلو بخوابانید
- کودک را از خطرات احتمالی دور کنید (مانند پله و اجسام تیز)
- چیزی در دهان کودک قرار ندهید و سعی نکنید زبان او را نگه دارید
بعد از اتمام تشنج در کودکان ، انجام کارهای زیر اهمیت دارد:
- ماندن در کنار کودک تا وقتی که کاملا هوشیار شود
- بررسی این که آیا کودک به خوبی نفس میکشد یا نه، اگر نفس نمی کشید تنفس نجات بخش دهان به دهان را شروع کنید (اگر کودک در حال تشنج است، تنفس مصنوعی احتیاجی نیست و میتواند به کودک آسیب برساند).
- تا وقتی که کودک به هوشیاری کامل نرسیده است به او آب، غذا یا دارویی ندهید
- تب را در او بررسی کنید و اگر تب داشت آن را درمان کنید
اگر کودک هوشیار نیست یا انقدر کوچک است که نمی تواند دارو را بخورد میتوانید از شیاف استامینوفن استفاده کنید و اگر هوشیار است میتوانید به او استامینوفن یا ایبوبروفن بدهید تا بخورد. همچنین لباس های گرم او را درآورید.
اگر یکی از اتفاق های زیر رخ داد باید با آمبولانس تماس بگیرید:
- تشنج بیشتر از ۵ دقیقه زمان ببرد
- کودک در هنگام تشنج آسیب ببیند یا بعد از تشنج در تنفسش مشکل داشته باشد
- فورا تشنج دیگری رخ دهد
همه کودکانی که برای بار اول دچار تشنج میشوند باید به بیمارستان برده شوند. در کودکی که بیماری صرع در او شناخته شده است، والدین باید از پزشک او در مورد زمان و مواردی که نیاز به ارزیابی اورژانسی در صورت وقوع تشنج وجود دارد بپرسند.
تشنجی که ۱۵ دقیقه یا بیشتر طول بکشد اورژانس پزشکی است. پزشک داروهایی مانند آرابخش لورازپام یا ضد صرع فوسفنی توئین یا لوتیراستام را برای او تزریق میکنند (وریدی) تا تشنج پایان یابد. اگر نتوان دارو ها را برای کودک تزریق کرد، ممکن است ژل دیازپام برای او شیاف شود، یا میدازولام مایع ممکن است از طریق بینی به او داده شود. دیازپام و میدازولام داروهای آرام بخش هستند که میتوانند به پایان دادن تشنج کمک کنند. کودکانی که دچار این نوع تشنج شوند باید برای مشکلات تنفسی و فشار خون به دقت تحت نظر باشند.
اگر بعد از درمان علت تشنج در نوزاد، تشنج او همچنان ادامه داشت، به او داروی ضد صرع تزریقی می دهند. این نوزادان باید برای عوارض جانبی احتمالی مانند کم شدن تنفس تحت مراقبت باشند.
اگر داروی ضد صرع تشنج را مدیریت کرد، ممکن است بعد از ترخیص کودک دارو قطع شود. قطع کردن داروی ضد صرع در کودک بستگی به علت تشنج، شدت آن و نتیجه ی EEG دارد.
تحریریه وب سایت
