انواع تشنج هاى فوکال (کانونی)

تشنج هاى فوکال (کانونی)

تشنج های فوکال در نتیجه ی فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در یک ناحیه از مغز بوجود می آیند. این نوع تشنج ها ممکن است با یا بدون کاهش سطح هوشیاری رخ دهند:

تشنج های فوکال همراه با اختلال هوشیاری

این نوع تشنج ها باعث تغییر یا از بین رفتن هوشیاری فرد می شوند. در این حالت ممکن است فرد به یک نقطه خیره شده و به تحریکات محیطی پاسخ مناسبی ندهد. همچنین انجام حرکات تکراری نظیر جهش دست ها ، جویدن ، بلع مکرر و یا راه رفتن به صورت دایره وار نیز شایع است.

تشنج های کانونی بدون کاهش سطح هوشیاری

این نوع تشنج ها ممکن است باعث تغییر در ادراک و حواس فرد نظیر بویایی ، چشایی و یا صدا شوند اما با کاهش سطح هوشیاری همراه نیستند.تشنج های کانونی بدون کاهش سطح هوشیاری ممکن است منجر به ایجاد حرکات پرشی در بخشی از بدن نظیر بازو یا ساق پا و علایم حسی خودبخودی نظیر خارش ، سرگیجه و مشاهده ی نور های چشمک زن نیز شوند.
علایم تشنج های کانونی ممکن است با اختلالات نورولوژیک دیگر نظیر میگرن ، حمله ی خواب(Narcolepsy) یا بیماری های روانی اشتباه گرفته شود.

تشنج های جنرالیزه

تشنج هایی هستند که ظاهراً تمام نواحی مغز را درگیر می کنند. انواع تشنج های جنرالیزه عبارتند از:

• تشنج ابسنس(Absence). این نوع تصرف که قبلا تحت عنوان تصرف کوچک(Petit mal seizure) نامیده می شد ، معمولا در کودکان اتفاق می افتد و با علایمی نظیر خیره شدن به یک نقطه یا حرکات ظریف بدن نظیر پلک زدن یا مزه کره کردن لب ها(Lip smacking) همراه است. تشنج ابسنس ممکن است به صورت خوشه ای(گروهی) اتفاق بیافتد و باعث کاهش سطح هوشیاری شود.
• تشنج های تونیک. تشنج های تونیک باعث گرفتگی عضلات می شوند. این نوع تشنج ها معمولا عضلات پشت ، بازوها و پاها را درگیر می کنند و ممکن است باعث سقوط فرد شوند.
• تشنج های آتونیک ، که تشنج سقوطی(Drop seizures) نیز نامیده می شوند ، باعث از دست رفتن کنترل عضلات می شوند که این موضوع باعث سقوط ناگهانی فرد یا زمین خوردن وی می شود.
• تشنج های کلونیک. تشنج های کلونیک با انقباضات عضلانی تکراری و ریتمیک همراه هستند. این نوع تشنج ها عضلات پشت ، صورت و بازوها را درگیر می کنند.
• تشنج های میوکلونیک. تشنج های میوکلونیک معمولا به صورت انقباضات یا پرش های عضلانی خفیف در پاها و بازوها دیده می شوند.
• تشنج های تونیک-کلونیک ، که قبلا تشنج بزرگ(Grand mal seizure) نامیده می شدند ، باعث کاهش ناگهانی سطح هوشیاری ، گرفتگی بدن و لرزش و گاهی مواقع بی اختیاری ادرار یا گزش زبان می شوند.

مسئله تشنج و صرع در کودکان یک مسئله نگران کننده برای خانواده ها و والدین است، زمانی که مادر و یا پدر متوجه تشنج در کودکشان می شوند سوالات زیادی در ذهنشان نقش می بندد که در کنار نگرانی هایشان چطور می توانند به فرزندشان کمک کنند تا وضعیت بهتری را برایش فراهم کنند و آنها را از عواقب مربوط به بیماری دور نگه دارند، بر اساس تحقیقات انجام شده در آمریکا از هر ۲۰۰ کودک و نوجوان یک نفر به عوارض تشنج مبتلا می شوند

صرع چیست و چرا کودکان تشنج می کنند

صرع یک بیماری و اختلال نورولوژیکال است به این معنی که بر روی مغز و سیستم عصبی اثر گذار است، در چنین شرایطی بیمار مستعد ابتلا به تشنج است، مغز از میلیون ها سلول عصبی و نورون تشکیل شده است که با فرستادن سیگنالهای عصبی کار می کنند، ایجاد اختلال در این سیگنالها فرد را به تشنج می کشاند، به این حالتها حمله نیز گفته می شود.

این نکته را دقت کنید که همه تشنج ها ناشی از صرع نیستند، برخی از این تشنج ها به دلایل دیگر از جمله تب ناگهانی و افزایش حرارت بدن و یا سنکوپ یا غش کردن در اثر کاهش فشار و … اتفاق می افتند، این تشنج ها به این دلیل که با اختلالات مغزی اتفاق نمی افتند صرع نیستند.

در طول تشنج چه اتفاقی می افتد

انواع مختلفی از تشنج در صرع ایجاد می شود، نوع تشنج صرع بسته به اینکه چه منطقه ای از مغز تحت تاثیر قرار گرفته است و درگیر شده متفاوت است، به طور کل تشنج را به دو دسته کلی تشنج عمومی و تشنج فوکال یا جزئی تقسیم بندی می کنند.

تشنج فوکال یا تشنج جزئی یک طرف مغز را تحت تاثیر قرار می دهد ولیکن تشنج عمومی دو طرف مغز  اتفاق می افتد، به طور کلی تشنج در کودکان و بزرگسالان به طور یکسان اتفاق می افتد ولیکن برخی انواع این تشنج ها در کودکان شایع تر هستند، به طور مثال تشنج های غایب که در کودکان رخ می دهد؛ این تشنج ها می توانند درحد بسیار مختصر باشند تا جایی که والدین متوجه آن نشوند و یا آن را با بی توجهی و رویاپردازی اشتباه بگیرند.

تشنج فوکال در کودکان

زمانی که عملکرد غیرطبیعی مغز در یک یا چند نقطه در یک طرف مغز اتفاق می افتد تشنج فوکال رخ داده است، قبل از تشنج ممکن است کودک یک سری علائم را تجربه کند و این یک مقدمه و نشان دهنده تشنج است، علائمی ترس، سرخوشی، مشکلات بینایی و یا مشکلات شنوایی یا تغییر در حس بویایی داشته باشند، دو نوع تشنج فوکال در کودکان ممکن است اتفاق بیافتد

تشنج فوکال ساده :

در این نوع تشنج فوکال در کودکان بسته به اینکه کدام قسمت مغز درگیر شده باشد علائم متفاوت است، کودک هوشیاری خود را از دست نمی دهد و ممکن است تنها یک قسمت از بدن مثلا ماهیچه های بزرگ دست یا یک انگشت دچار مشکل شده و مثلا انگشت شروع به حرکتهای غیر ارادی کند، همچنین ممکن است بینایی کودک تحت تاثیر قرار بگیرد و البته شایع ترین حالت در این نوع فوکال درگیری عضلات است. عرق کردن ، تهوع و یا رنگ پریدگی هم از دیگر علائمی است که تشنج فوکال ساده یا جزئی را نشان می دهد

تشنج فوکال پیچیده :

در این نوع تشنج که در ناحیه بزرگتری از مغز و اغلب در لوب تمپورال مغز (کنترل احساسات و عواطف ) رخ می دهد باعث از دست رفتن هوشیاری کودک می شود، ممکن است به نظر برسد کودک بیدار است ولی متوجه شما نخواهد بود، در این حالت ممکن است رفتارهای عجیب و صداهای عجیب داشته باشد، حالتهایی از قبیل

• برداشتن چیزهایی که در اطراف ا است بدون هدف
• گاز کرفتن، جویدن و حرکت دادن لب
• صداهای عجیب، تکرار کلمات بی معنی و بدول دلیل یا یواش حرف زدن
• دویدن و راه رفتن بدون هدف، حالتی شبیه به پرسه زدن

اینها علائمی دال بر تشنج فوکال پیچیده در کودک شماست

تشنج های مختلف شامل برخی حالات می شوند از جمله

• حرکات تند و سریع که به آن تکان خوردن هم گفته می شود
• حرکت های تکراری
• احساسات غیر معمول مانند طعم عجیب و غریب در دهان یا بوی غیر عادی و عجیب و یا به هم ریختگی معده

کودک ممکن است از آنچه برایش اتفاق افتاده است آگاه باشد ولی در مواردی هم وی از تشنج بی اطلاع است و بعد از برگشت به حالت عادی خاطره ای از آن ندارد.

در مواقعی که تشنج در خواب اتفاق می افتد، این تشنج می تواند بر روی الگوی خواب کودک تاثیر بگذارد و ممکن است کودک در روز احساس خستگی و یا گیجی داشته باشد. چرا کودکان تشنج می کنند

چرا کودک من دچار صرع شده است

در جواب  این سوال که چرا کودکان تشنج می کنند و یا چرا کودک من دچار صرع شده باشد گفت برخی از آنها به دلیل ضربه ای که به سرشان وارد می شود دچار صرع می شوند، همچنین مشکلاتی که در هنگام تولد به وجود می آید و یا عفونت های مغزی از قبیل مننژیت می توانند عاملی باشند که کودک را به صرع مبتلا می کنند.

برخی از محققان معتقدند که صرع احتمالا همیشه زمینه هایی از ارثیه و ژنتیک خواهد داشت چرا که در همه کسانی که تشنج داشته اند ژنتیک دخیل بوده است و یکی از اعضای خانواده و یا فامیل قبلا آن را تجربه کرده اند.

حتی اگر صرع به دلیل ضربه به سر بوده باشد و یا دلیل دیگری برای آن وجود داشته باشد می توان گفت همیشه زمینه ارثی آن بوده است که کودک را مستعد ابتلا کرده است، این یک انتظار عادی است که ما بگوئیم همه بیمارانی که دچار ضربه و آسیب به سر می شوند دچار مشکلات مغزی می شوند ولی همه آنها دچارصرع نمی شوند. چرا کودکان تشنج می کنند

چگونه تشخیص بدهیم که کودک دچار صرع شده است

زمانی که کودک دچار تشنج می شود پزشکان این احتمال را می دهند که او دچار صرع شده است ولی این یک امر همیشگی نیست و ممکن است کودک به دلایل دیگری تشنج کرده باشد، از این بابت والدین بایست کودک را برای معاینه به پزشک متخصص مغز و اعصاب برده و پزشک با یک سری آزمایشات و بررسی ها از جمله نوار مغز شرایط را بررسی می کند.

آزمایشات همیشه نمی توانند گویای تشنج باشند و یا احتمال آن را مردود بداند ولی به تشخیص پزشک کمک می کنند، معمولا پزشک از شما می خواهد تا دقیقا اتفاقی را که افتاده است توصیف کنید، قبل از آن، در حین تشنج و پس از آن و همین طور داشتن یک فیلم از تشنج کودک می تواند به تشخیص بهتر پزشک کمک کند.

سندروم صرع دوران کودکی چیست

اگر کودک شما با تشخیص سندروم صرع رو به رو شود به این معنی است که با خصوصیت خاصی از صرع مواجه هستیم و در واقع پزشک می تواند تا حدودی وضعیت بیمار را پیش بینی کند، از جمله شرایط این سندروم، سن شروع آن، نوع تشنج و یا تشنج هایی که کودک درگیر آن است و نتایج خاصی که در EEG یا نوار مغز کودک مشخص می شود.

برخی از انواع صرع در کودکان به نام صرع خوش خیم معروف هستند این نوع صرع معمولا پس از رسیدن به یک سن خاص بهبود پیدا می کند و از همین بابت به نام صرع خوش خیم نامیده شده است ولیکن در نقطه مقابل برخی انواع صرع هستند که بدخیم و سخت هستند و ممکن است بر روی شرایط رشد کودک و توانایی های او تاثیر گذار بوده و کودک را دچار ناتوانی کنند، در مطلب بعد باز هم راجع به کودکان و تشنجی که ممکن است به آن دچار شوند خواهیم گفت. چرا کودکان تشنج می کنند

چطور به کودکی که دچار تشنج شده کمک کنیم

زمانی که کودک تشنج کرده است بهترین کار کمک به درمان سریعتر و تشخیص بهتر دکتر است سعی کنید مراحل تشنج کودک را به خاطر بسپارید، زمانی را که این حالتها اتفاق می افتد ثبت کنید، در جه ساعاتی از شبانه روز و چقدر طول کشیده، اتفاقاتی که ممکن است در اطراف و پیرامون او  حادث شده و موجب شده تا تشنح تحریک شود مانند اتفاقی که باعث اضطراب او شده، اگر از این حالتها فیلمبرداری کنید تا به پزشک نشان دهید پزشک بهتر می تواند تشخیص داده و سریعتر درمان را شروع کند

بهتر است اشیاء تیز را از سر راه کودک بردارید تا موجب آسیب او نشوید، سعی نکنید بعد از تشنج چیزی را به یاد او بیاورید ممکن است باعث تحریک بیشتر و عصبی شدن کودک شوید، و در نهایت در زمانی نزدیک کودکتان را به متخصص مغز و اعصاب برسانید.

تحریریه وب سایت دکتر حبیبه نژاد بیگلری – فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان