موارد مصرف کلونیدین

کلونیدین برای کنترل زیادی فشار خون، پیشگیری از بروز حملات میگرن، به عنوان داروی کمکی در درمان قاعدگی دردناک و گرگرفتگی ناشی از یائسگی و برای رفع سریع عوارض ناشی از سندرم قطع مصرف مواد مخدر شبه تریاک مصرف می‌شود.

مکانیسم اثر کلونیدین

تصور می‌شود که اثر کلونیدین در پایین‌آورنده فشار خون ناشی از تحریک گیرنده‌های آلفا-۲ آدرنرژیک مرکزی باشد که منجر به کاهش جریان خروجی سمپاتیک به سمت قلب، کلیه‌ها و بستر عروق محیطی می‌شود. نتیجه آن کاهش مقاومت عروق محیطی، کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و کاهش سرعت ضربان قلب است.

فارماکوکینتیک کلونیدین

کلونیدین از راه خوراکی به خوبی جذب می‌شود. پیوند این دارو به پروتئین کم تا متوسط است (۴۰-۲۰ درصد). متابولیسم این دارو کبدی است. نیمه عمر کلونیدین در افراد با کلیه سالم حدود ۱۶-۱۲ ساعت می‌باشد. زمان شروع اثر کاهش فشار خون ۶۰-۳۰ دقیقه پس از ۴-۲ ساعت ظاهر می‌شود. طول اثر دارو از راه خوراکی تا ۸ ساعت(۳۶-۲۴ ساعت در بعضی از بیماران)می باشد. ۶۰-۴۰ درصد دارو از راه کلیه طی ۲۴ ساعت به صورت تغییر نیافته دفع می‌شود.

عوارض جانبی کلونیدین
خوراکی، پوستی:
سیستم اعصاب مرکزی: خواب آلودگی، سردرد، خستگی، سرگیجه
پوستی: راش پوستی گذرا (موضعی، دارای خارش و قرمزی)، درماتیت تماسی
گوارشی: خشکی دهان، درد ناحیه فوقانی شکم
قلبی عروقی: برادی کاردی، ادم، رنگ پریدگی موضعی، تپش قلب، تاکی کاردی، بلوک دهلیزی بطنی، آریتمی قلبی، نارسایی قلبی، حوادث عروق مغزی، درد قفسه سینه، الکتروکاردیوگرام غیرطبیعی، گرگرفتگی، افت فشارخون وضعیتی، طولانی

سیستم اعصاب مرکزی: سدیشن، تحریک پذیری، کابوس شبانه، بی خوابی، اختلال عاطفی، لتارژی، عصبانیت، افسردگی، ضربان دار شدن، سندرم قطع، رفتار تهاجمی، آژیتاسیون، اضطراب، تغییرات رفتاری، دلیریوم (روان آشفتگی)، هذیان، توهم دیداری و شنیداری، کسالت، کرختی موضعی، خواب رفتگی اندام، درد پاروتید، بی قراری، خواب واضح و به خاطر آوردنی
پوستی: وزیکول موضعی، حساسیت آلرژیک تماسی، هایپرپیگمانته شدن، احساس سوزش پوست، کنده شدن پوست، ضایعات ماکولار، پاپول، ریزش مو، هیپوپیگمانته شدن، رنگ پریدگی، راش پوستی، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: ژینکوماستی، افزایش وزن، کاهش میل جنسی، افزایش قندخون (گذرا)، عطش
گوارشی: یبوست، عفونت گوارشی ویروسی، بی اشتهایی، درد شکمی، اسهال، انسداد کاذب گوارشی، تهوع، التهاب غده پاروتید، التهاب گلو، استفراغ
ادراری تناسلی: بی اختیاری ادرار، اختلالات جنسی، اختلال نعوظ، شب ادراری، پولاکیوریا (تکرر ادرار کودکان)، احتباس ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: ترومبوسیتوپنی
کبدی: اختلال عملکرد کبدی (اختلالات گذرای خفیف)، هپاتیت
ازدیاد حساسیت: آنژیوادم
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف، لرزش، درد مفاصل، درد عضلات، گرفتگی پا، افزایش کراتین فسفوکیناز (گذرا؛ خوراکی)، درد دست و پا
چشمی: اختلالات تطابق، تاری دید، احساس سوزش چشم، کاهش ریزش اشک، خشکی چشم، افزایش ریزش اشک
گوشی: عفونت گوش میانی، درد گوش
تنفسی: آسم، خشکی بینی، خون دماغ، علائم شبه آنفلونزا، احتقان بینی، نازوفارنژیت، عفونت مجاری تنفسی، آبریزش بینی
متفرقه: گریه، تب

افزایش اثرات داروها توسط کلونیدین:
الکل(اتانول)، آمیفوستین، عوامل ضد جنون آتیپیکال]نسل دوم[، آزلاستین (نازال)، بتابلاکرها، بلونانسرین، داروهای ایجادکننده برادی‌کاردی، برکسانولون، برومپریدول، بوپرنورفین، مهارکننده‌های کانال کلسیمی غیردی‌هیدروپیریدینی، گلیکوزیدهای قلبی، سریتینیب، تضعیف‌کننده‌های CNS، دولوکستین، افدرین (سیستمیک)، فکسینیدازول، فلونیترازپام، داروهای کاهش‌دهنده فشارخون، ایوابرادین، لاکوزامید، فراورده‌های لوودوپا، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، نیتروپروسید، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اوکسی‌کدون، پارالدهید، فولکودین، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، روپینیرول، روتیگوتین، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین، سیپونیمود، سوورکسانت، تالیدومید، زولپیدم
افزایش اثرات کلونیدین توسط داروها:
آلفوزوسین، آلیزاپرید، باربیتورات ها، بنپریدول، بتابلاکرها، بریگاتینیب، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، دیازوکسید، دایمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، اسکتامین، گیاهان کاهش‌دهنده‌ی فشارخون، هیدروکسی زین، گیاه کاوا، لمبورکسانت، لورمتازپام، منیزیم سولفات، متوتری‌مپرازین، متیل‌فنیدات، میدودرین، مینوسایکلین (سیستمیک)، مولسی‌دومین، نابیلون، نفتوپیدیل، نیکرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، اوکسوممازین، پنتوکسی فیلین، پرامپانل، مهارکننده‌های فسفودی استراز ۵، آنالوگ‌های پروستاسیکلین ها، کیناگولید، روفینامید، روکسولیتینیب، سدیم اکسیبات، ترلیپرسین، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، توفاسیتینیب، تری‌مپرازین

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها کلونیدین

۱- به منظور جلوگیری از بروز بحران زیادی فشار خون، مصرف این دارو باید به تدریج قطع شود.
۲- این دارو در موارد زیر باید با احتیاط فراوان مصرف شود: سندرم رینود یا سایر بیماری‌های انسدادی عروق محیطی، سابقه افسردگی و پورفیری( در این مورد عدم مصرف دارو ترجیح داده می‌شود).
۳- در صورت وجود عیب کار کلیه، کاهش مقدار مصرف دارو ممکن است ضروری باشد.
۴- اگر برای جراحی نیاز به قطع درمان باشد، توصیه می‌شود که اخرین مقدار حداکثر ۶-۴ ساعت قبل از جراحی از داروهای تزریقی پایین‌آورنده فشار خون استفاده شود.
۵- اندازه‌گیری فشار خون در فواصل منظم در طول درمان با این دارو ضروری است.

توصیه های دارویی کلونیدین

۱- مصرف این دارو حتی در صورت احساس بهبودی باید ادامه یابد.
۲- این دارو، افزایش فشار خون را درمان نمی‌کند، بلکه آن را کنترل می‌نماید. از این رو مصرف دارو ممکن است تا آخر عمر ضروری باشد.
۳- مراجعه به پزشک،قبل از قطع مصرف دارو ضروری است، زیرا ممکن است کاهش تدریجی مقدار مصرف برای جلوگیری از بروز زیادی واجهشی فشار خون لازم باشد.
۴- به علت احتمال بروز خواب‌آلودگی، از رانندگی و کار کردن با وسایلی که نیاز به هوشیاری دارد، باید خودداری شود.
۵- از مصرف سایر داروها، به خصوص داروهای مقلد سمپاتیک که نیاز به نسخه ندارند، وداروهای مضعف cns باید خودداری شود.
۶- توصیه می‌شود به منظور اطمینان از کنترل فشار خون در طول شب وکاهش حالت خواب‌آلودگی در روز، آخرین مقدار مصرف روزانه دارو هنگام خواب مصرف شود.
۷- در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو، به محض به یاد آوردن، آن نوبت باید مصرف شود. اگر بیش از ۲ نوبت مصرف دارو فراموش شد،به دلیل احتمال بروز واکنش شدید، حتماً با پزشک مشورت گردد.

دارو های هم گروه کلونیدین

 گوانفاسین

 متیل دوپا

منبع تحریریه وب سایت دکتر حبیبه نژاد بیگلری – فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان