میگرن شکمی چه دلایلی دارد و راه های کنترل و درمان این بیماری کدامند؟

میگرن شکمی یا میگرن معده در کودکان abdominal migraine in children همان طور که از نامش پیداست، باعث درد درناحیه ی شکم می شود و اغلب علت آن مشابه علت سردردهای میگرنی می باشد.در این مقاله سعی داریم عوامل به وجود آورنده این بیماری را بررسی کنیم. این بیماری بین کودکان پنج تا نه سال شایع است و در دختران بیش تر از پسران دیده می شود. در این راستا تحقیقات بسیاری انجام شده و پزشکان درصدد هستند راهی برای درمان دائمی آن پیداکنند.

گاهی میگرن شکمی بابیماری های دیگر شکم اشتباه می شود، ولی این بیماری نوعی از میگرن است که بیش تر کودکان را درگیر می کند. اصل مهم در تشخیص این بیماری، سابقه ی فامیلی کودک است و کودکانی که خانواده‌شان سابقه ی ابتلا به میگرن داشته اند را تحت تاثیرقرارمی دهد. از طرفی درصد کمی از کودکانی که به طور ارثی تحت تاثیر این بیماری نیستند را نیز درگیر می سازد.

بیماری میگرن شکمی اغلب با حالت تهوع ، دل درد، استفراغ و خصوصاً درد دور ناف تشخیص داده می‌شود. این علائم ممکن است چندین بار تکرار شوند.
رنگ پریدگی و حلقه سیاه دور چشم از علائم دیگر آن است. بچه هایی که میگرن شکمی دارند به طور معمول در بزرگسالی به سردرد میگرنی مبتلا می شوند.

علت دقیق میگرن شکمی در کودکان مشخص نیست. محققان معتقدند ناشی از مشکلی در مسیر مغز و روده است. برخی محرک های خاص – مانند استرس یا هیجان – ممکن است باعث ایجاد میگرن شکمی شوند. برخی نیز گفته اند این بیماری به دلیل تغییر در ترکیب دو هورمون هیستامین و سروتونین است و این یعنی ناراحتی یا نگرانی می تواند باعث این مشکل شود.
همچنبن مصرف غذاهایی مانند شکلات و گوشت های فرآوری شده که حاوی نیترات هستند ممکن است باعث ایجاد میگرن شکمی شود. حتی کافئین زیاد نیز ممکن است منجر به این حملات شود.گاهی اوقات نفخ شکمی نیز باعث این مشکل می شود.
ازدیگر علائم این بیماری رنگ پریدگی یا برافروختگی صورت، انورکسی، ترس از نور، خواب آلودگی وخمیازه کشیدن مکرر و ضعف و بی اشتهایی است.
درد میگرن شکمی در کودکان اغلب ناگهانی و کاملاً شدید است به طوری که کودک دچار درد ناگهانی شدید در اطراف ناف و خط وسط شکم می شود، این درد اغلب در تمام شکم منتشر می گردد. در حین حمله ، ممکن است درد کودک به حدی شدید باشد که او فریاد بزند و یا رفتار غیر عادی داشته باشد. این کودکان اغلب به اورژانس آورده می شوند و والدین و پزشکان به دلیل درد شدید کودک ممکن است به مشکل آپاندیسیت شک کنند و درد ممکن است یک ساعت یا ۳ روز طول بکشد. ولی گاهی پیش از آن هیچ علائم هشدار دهنده ای ندارد و کاملا غیر منتظره است.

بااین حال، تشخیص این بیماری کمی دشوار است، چون کودکان در بیان تفاوت میان میگرن شکمی و معده درد معمولی یا سایر مشکلات شکم و روده ی خود مشکل دارند. میگرن شکمی درکودکان به راحتی با سایر علل شایع تر معده و بیماری کرون اشتباه گرفته می شود. تغییرات خلقی یا علائم ناگهانی در کودک حاکی از این است که کودک باید توسط پزشک متخصص معاینه شود.تمایز بی اشتهایی از تهوع دشوار است و رنگ پریدگی او ممکن است همراه با سیاهی و گودی زیر چشم باشد.

از آنجا که میگرن شکمی در کودکان یک بیماری ژنتیکی است، پزشک درابتدا از سابقه ی بیماری در اقوام و نزدیکان بیمار سؤال می کند. سپس سعی می کند علائم دیگررا بررسی کند تا بتواند این بیماری را از بیماری های دیگرمجزا کند. گاهی اوقات ، صرفاً شناخت مشکل، درمان آن را ساده می کند.
پزشکان معمولا دارو تجویز نمی کنند مگر این که علائم بیماری بسیار شدید و آزاردهنده باشد.

پیشگیری از حملات میگرن شکمی:

کودک می تواند با کمک والدین و پزشک خود ، بیماری خود را کنترل کند. در حقیقت باید عامل موثر و تنش زا در به وجود آمدن حملات میگرن شکمی را شناسایی و از بروز آن جلوگیری نمود. در مراقبت از کودک توجه داشته باشید که پیش از بروز درد میگرن ، کودک چه غذاهایی یا دارویی مصرف کرده که باعث تحریک سیستم بدنی او شده است.

چون گاهی فقط یک ماده غذایی عامل اصلی بروز میگرن شکمی می شود و بدین شکل با قطع مصرف آن شرایط به روال عادی برمی گردد . اما این توصیه ممکن است برای تمام موارد مؤثر نباشد. در صورت وجود علائم باید آزمایشات و رادیولوژی انجام شود تا در سریع ترین زمان ممکن وضعیت بالینی کودک شناسایی شود. برخی “علائم هشدار دهنده” که حاکی از وجود یک بیماری ارگانیک است می تواند در انجام تحقیقات مربوطه برای جلوگیری از تأخیردر تشخیص بسیار مهم و حائز اهمیت باشد.

دیگر داروهای موثری که ممکن است توسط پزشک برای درمان میگرن شکمی تجویز شود سیپروهپتادین ، آنتی هیستامین و پروپرانولول (ایندورال) است. داروهایی مانند ریزاتریپتان و سوماتریپتان برای کودکان تأیید نشده، ولی تجویز سوماتریپتان که نوعی اسپری بینی است برای کودکان کمی بزرگ تر امکان درمان این بیماری را بالاتر می برد. هیدراتاسیون تراپی روشی است که به جایگزینی آب از دست رفته به دلیل استفراغ و اسهال کمک می کند.

داروهای ضد التهابی غیر استروئید و استامینوفن نیز تاثیر نسبی دارند و بلافاصله پس از ظهورعلائم ممکن است تاثیرگذار باشند. تریپتان و ارگوتامین نیزممکن است از بروز میگرن شکمی و درمان درد کمک کنند. مسدودکننده های بتا مانند پروپرانولول می توانند فشار خون فرد را کاهش داده و به پیشگیری میگرن شکمی در کودکان کمک کنند.

رژیم غذایی در میگرن شکمی:

رژیم غذایی حاوی فیبر، ورزش روزانه ، خواب کافی و همچنین جلوگیری از عصبانیت و استرس نیز کمک شایانی به پیشگیری از حملات این بیماری می کند. کودک باید به اندازه کافی بخوابد ، در طول روز به طور مرتب وعده های غذایی مصرف کند ومایعات زیاد (بدون کافئین) بنوشد. اگر کودک استفراغ می کند ، برای جلوگیری از کم آبی باید مایعات اضافی به او بدهید. انواع میوه ها برای جلوگیری از بروز علائم بسیار موثر هستند. می توان به کودک میوه های حاوی فیبر داد، میوه ها و سبزیجات حاوی فیبر باعث کم تر شدن درد کودک می شوند.
میگرن شکمی در کودکان حدود ۴ درصد از کودکان سنین مدرسه را تحت تأثیر قرار می دهد.
این بیماری معمولاً از ۷ سالگی شروع می شود و از ۹ تا ۱۱ سالگی به اوج خود می رسد، و اغلب زمانی که به سن نوجوانی می رسند جای خود را به سردردهای میگرنی می دهد. با این حال در مراقبت از کودک بهترین راه پیشگیری از درد او و کمک به حفظ آرامش اوست. هرچه کودک هیجان کم تری داشته باشد وتنش و استرس کم تری در زندگی روزمره ی خود تجربه کند حملات میگرن شکمی کمتری را تجربه خواهد کرد.

ازاین گذشته زمانی که رژیم غذایی کودک زیر نظر پزشک باشد نگرانی نسبت به مصرف غذاهای حساسیت زا نیز برطرف می شود. با توجه به سن کودک می توان برای رژیم غذایی او برنامه ریزی کرد. در راستای بهبود بیماری کودک باید برای او محیطی آرام و به دور از تنش و استرس فراهم کرد که در این مورد کمک والدین و پرستاران کودک و پزشک می تواند بسیار موثر باشد.

منبع: تحریریه وب سایت دکتر حبیبه نژاد بیگلری – فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان