دندان قروچه

یکی از عارضه هایی که می تواند به صورت ارادی و یا غیر ارادی ایجاد شود، براکسیسم و یا دندان قروچه می باشد. شاید بسیاری از مردم علت دندان قروچه کردن خود را ندادند و یا شاید متوجه آن نباشند. گاها افرادی که در شب دندان قروچه می کنند، خود از این موضع مطلع نیستند و اگر اطرافیان صدای دندان قروچه کردن آن ها را در شب بشنوند، به آن ها اطلاع می دهند. شایع ترین علل انجام این کار، استرس و فشار های عصبی است که می تواند بر اثر بروز یک حادثه غم انگیز و یا درگیری ها و مشکلات زندگی باشد. شاید شما هنوز مطمئن نیستید که دچار این عارضه هستید و یا خیر، پس باید علائم دندان قروچه را بشناسید.
به نظر شما سن خاصی برای درمان دندان قروچه وجود دارد؟
چه عوارضی به دنبال دندان قروچه برایتان ایجاد می شود؟
با مطالعه ادامه این مقاله می توانید علل و علائم و روش های درمانی این عارضه را بشناسید. همچنین مطالعه می کنید که چگونه می توانید از بروز دندان قروچه پیشگیری نمایید.

دندان قروچه چیست؟

فشتر دادن دندان ها و یا سایش دندان به هم، به نام براکسیسم و یا دندان قروچه شناخته می شود. دندان قروچه معمولا در خواب اتفاق افتاده و می تواند به دلایل متعددی از جمله استرس به وجود بیاید. می توان گفت که این عارضه در کودکان بیشتر وجود داشته که با رشد سن آن ها به تدریج رفع می گردد، اما به طور کلی سن خاصی برای بروز عارضه دندان قروچه وجود ندارد. در ادامه علل آن را بیان می کنیم.

علل دندان قروچه چیست؟

همانطور که گفته شد، دندان قروچه می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. طبق تحقیقات برخی از علل دندان قروچه به شرح ذیل می باشد:

عوامل محیطی و استرس زا

واکنش بدن به عدم قرارگیری صحیح دندانها بر روی هم

ابتلا به بیماری نادر عصب و عضله صورت

بر اثر عوارض مصرف داروهای ضدافسردگی

وجود مشکلات تنفسی

بیماری پارکینسون

دندان قروچه بیشتر در چه سنی مشاهده می شود؟

دندان قروچه یا براکسیسم مربوط به سن خاصی نیست، بلکه در تمامی سنین، هم در کودکان و هم در بزرگسالان مشاهده می شود. اما در میان کودکان معمولا تا سن ۱۰ سالگی برطرف می شود. در بزرگسالان نیز، این عارضه بیشتر در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی مشاهده می شود و با افزایش سن، احتمال بروز آن کاهش می یابد. با توجه به تحقیقات انجام شده، این عارضه بیشتر در سنین ۳ سالگی به بعد و در زمان رشد دندان های شیری نمایان می شود.

علائم دندان قروچه

اگر دارای نشانه ها و علائم زیر هستید، احتمالا دچار دندانق روچه هستسد و بهتر است تا در اسرع وقت به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید و در این باره با دندانپزشک مشورت نمایید.

سردرد

تورم لثه

گوش درد

انقباض فک

خونریزی لثه

تورم فک پایین

لق شدن دندان ها

لب پر شدن دندان های سالم

خالی شدن دندان های پر شده

درد های شدید ناحیه فک و صورت

حساسیت شدید دندان ها به گرما و سرما

شنیده شدن صدای سایش دندان ها در شب توسط اطرافیان

راه تشخیص دندان قروچه توسط پزشک

چنانچه به هر یک از علائمی که پیش از این ذکر شد، مبتلا هستید می توانید به پزشک مراجعه نمایید. پزشک معالج شما برای اطمینان از تشخیص شما سوالاتی در خصوص سلامت عمومی دندان هایتان، استرس های روزانه، داروهایی که مصرف می کنید و یا عادات خواب شما و هر گونه صدای ساییدن دندان ها به روی هم، از شما می پرسد.
پس از آن عضلات فک شما و میزان سفتی آن، دندان های آسیب دیده و شکسته ی شما، نحوه قرارگیری دندان ها به روی هم، آسسب های وارد به لثه ها را به دقت بررسی می کند. دندانپزشک معالج شما، ممکن است، در صورت نیاز برای تشخیص بهتر تصویر برداری رادیولوژی از دندان و فک را به شما توصیه کند. پس از آن با توجه به علائم و علت ابتلا به عارضه دندان قروچه، درمان مناسبی را به شما و یا فرزندتان پیشنهاد می دهد.

ارتباط استرس و دندان قروچه در کودکان

دندان قروچه در خواب یک عارضه ی شایع در میان کودکان می باشد. این اختلال در مراحل عمیق خواب اتفاق می افتد. بروز این عارضه همانطور که گفته شد، بیشتر از سن ۳ تا ۵ سالگی آغاز می شود و طبق تحقیقات ۳۵ درصد از کودکان با سابقه خانوادگی به آن مبتلا می شوند. برخی از متخصصین معتقدند استرس، تنها علت این عارضه نمی تواند باشد، اما استرس های روزانه می توانند وحشت و کابوس شبانه را در میان کودکان تشدید کنند.
این استرس های روزانه در میان کودکان می تواند در اثر تغییر در شرایط روزمره زندگی، تغییر معلم مدرسه و یا تولد خواهد یا برادر، تنبیه والدین، بحث و جدل بین والدین و یا بحران ها و کشمکش های خانوادگی اتفاق بیافتد.
در گذشته نیز، کارشناسان بین وجود انگل در بدن کودکان و دندان قروچه ارتباطی می دیدند. اما بعدها با تکمیل تحقیقات این نظریه تکذیب شد.

دندان قروچه تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟

اکثر کودکانی که به دندان قروچه مبتلا هستند، تا سن ۱۰ سالگی ناخودآگاه این عادت را متوقف می کنند. اما در نوجوانان و بزرگسالان، طول مدت ابتلا به این عارضه، به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگار این عارضه در اثر استرس ایجاد شده باشد، ممکن است تا سالهای طولانی ادامه داشته باشد. اما اگر بر اثر مشکلات دندانی اتفاق افتاده باشد، پس از ترمیم و درمان اختلال، این عارضه نیز برطرف خواهد شد.

انواع دندان قروچه

بطور کلی دندان قروچه به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود. نوع اولیه عارضه دندان قروچه، زمانی اتفاق می افتد که علت مشخص پزشکی برای بروز آن وجود نداشته باشد و نوع ثانویه آن بر اثر بروز اختلالات روانی، مصرف دارو، آپنه تنفسی و یا برخی بیماری ها مثل پارکینسون ایجاد می شود. در نوع ثانویه این عارضه، معمولا با درمان اختلال و علت زمینه ای آن، دندان قروچه نیز رفع می شود. اما گاهی دندان قروچه به یک عادت تبدیل می شود و با رفع مشکل زمینه ای نیز نمی توان آن را ترک کرد.

پیشگیری و درمان دندان قروچه

دندان قروچه متناسب با علل آن به روش های مختلفی قابل درمان است:

کنترل استرس

برخی از افراد می توانند استرس خود را کنترل و مدییریت کنند، اما برخی دیگر نیاز به مشاور و یا یک روان درمان خوب برای کمک و ارائه راه حل های مناسب کنترل استرس دارند. اگر بر اثر استرس به دندان قروچه مبتلا شده اید، به کمک مشاور و یا روان درمان خوب، می توانید استرس خود را کنترل کرده و ریلکس کنید. علاوه بر این کم کردن مصرف مواد محرک مثل دخانیات و کافئین می تواند بر کاهش میزان استرس شما و یا سفتی مفصل فک اثرگذار باشد. همچنین ممکن است برای مدتی داروهای آرامبخش و یا شل کننده عضلات را برایتان تجویز کند.
در نظر داشته باشید ورزش های مناسب و به صورت مرتب مثل یوگا و مدیتیشن، استحمام قبل از خواب می تواند به کنترل استرس شما کمک کند. برای آرامش عضلات فکی شما می توانید از کمپرس گرم و ماساژ عضلات صورت استفاده کنید. به این ترتیب از استرس و درد ناحیه صورت شما کاسته می شود.

رفع مشکلات دندانی

اگر عارضه دندان قروچه بر اثر اختلالات دندانی و یا فکی اتفاق افتاده باشد، دندانپزشک با اصلاح فرم و نحوه قرار گیری مناسب دندان ها به روی هم و یا درمان اختلالات فکی می تواند این عارضه را رفع نماید.

استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد

ممکن است دندانپزشک معالج شما، پروتز محرک محافظ دندان یا همان نایت گارد را ارائه کند. این محافظ از سایش بیش از حد دندان ها به روی هم در هنگام خواب و سر دردهای پس از آن جلوگیری می کند. نایت گارد شما، به روش قالب گیری متناسب با دندان هایتان ساخته می شود.

عوارض ابتلا به دندان قروچه

در اثر عارضه دندان قروچه ممکن است به یکی از مشکلات زیر مبتلا شوید:

آسیب رسیدن به دندان ها

شکستگی دندان

از بین رفتن مینای دندان

از بین رفتن پوشش محافظ عاج دندان

حساسیت دندان ها

ایجاد اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)

ابتلا به سردردهای شدید

درد در ناحیه صورت با علت نامعلوم

انقباض ریتمیک عضلات فک

ایجاد تورم در فک پایین

آیا درمان طبیعی برای دندان‌قروچه وجود دارد؟

علاوه بر درمان های مختلفی که در بالا اشاره شد، نوشیدن روزانه ۲ تا ۳ لیوان دمنوش چای سبز و یا بابونه می تواند در کاهش استرس شما تاثیر گذار باشد. یکی دیگر از روش های درمان طبیعی، استفاده از تمرینات ریلکسیشن و تمرکز روی عضلات سر و صورت می باشد. برای این کار لازم است، عضلات فکی خود را برای چند ثانیه منقبض و سپس رها کنید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید. این تمیرنات موجب تحریک ماهیچه ها و افزایش میزان گردش خون و مانع از بروز دندن قروچه خواهد شد.

تحریریه وب سایت دکتر حبیبه نژاد بیگلری – فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان