تری هگزیفنیدیل – آرتان
تری هگزیفنیدیل یا آرتان (به انگلیسی: Trihexyphenidyl) از رده داروهای اعصاب و روان است که برای درمان اختلالات ناشی از بیماری پارکینسون و رفع عوارض برخی از داروهای اعصاب و روان کاربرد دارد و ممکن است همراه با آنها تجویز شود.
تری هگزیفنیدیل برای اثرات آرامبخشی سریع در هنگام ناراحتی‌های عصبی و بهبود عملکردهای مبتنی بر منطق در شرایط حاد و رفع اضطراب شدید، در دوزها کم استفاده می‌شود. همچنین در درمان عوارض اکستراپیرامیدال داروهای آنتی سایکوتیک تجویز می‌شود و در درمان علائم حرکتی ناشی از پارکینسون مؤثر است. تری هگزیفنیدیل برای درمان علامتی بیماری پارکینسون تحت درمان، به صورت مونو و ترکیبی استفاده می‌شود. [ این دارو همچنین معمولاً برای درمان عوارض جانبی اکستراپیرامیدال که در طی درمان ضد روان پریشی ایجاد می‌شود، کاربرد دارد. تری هگزیفنیدیل ممکن است افسردگی سایکوتیک را که اغلب با بیماری پارکینسون و مشکلات علامت دار ناشی از درمان ضد سایکوز همراه است، بهبود بخشد.
این دارو نمی‌تواند بیماری پارکینسون را درمان کند، اما می‌تواند علائم را کاهش دهد. تخمین زده می‌شود ۵۰ تا ۷۵ درصد از مبتلایان به پارکینسون واکنش مثبت نشان دهند و ۲۰ تا ۳۰ درصد بهبود علائمی را تجربه کنند.
موارد مصرف تری هگزی فنیدیل
تری هگزی فنیدیل در درمان بیماری پارکینسون و کاهش عوارض خارج هرمی ناشی از داروها ( به جز دیسکنزی دیررس ) تجویز می‌شود.
مکانیسم اثر تری هگزی فنیدیل
-ریلکس کردن عضلات صاف بدن (از طریق مهار سیستم اعصاب پاراسمپاتیک و اثرات مستقیم بر عضلات)
فارماکوکینتیک تری هگزی فنیدیل
شروع اثر: ۱ ساعت
طول اثر: ۱۲-۶ ساعت
پیک پلاسمایی: ۱.۳ ساعت
متابولیسم: هیدروکسیله کردن گروه آلکیلی
نیمه عمر: ۳۳ ساعت
دفع: ادرار و صفرا
منع مصرف تری هگزی فنیدیل
در موارد احتباس ادراری درمان نشده،گلوکوم با زاویه بسته یا انسداد دستگاه گوارش نباید مصرف شود.
عوارض جانبی تری هگزی فنیدیل
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: تاکی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: آژیتاسیون، گیجی، هذیان، سرگیجه، خواب آلودگی، سرخوشی، توهم، سردرد، عصبانیت، پارانویا (بدگمانی)، اختلالات روانی
پوستی: راش پوستی
گوارشی: یبوست، انسداد روده، تهوع، التهاب غده پاروتید، مگاکولون توکسیک، استفراغ، خشکی دهان
ادراری تناسلی: احتباس ادرار
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف
چشمی: تاری دید، گلوکوم، افزایش فشار داخل چشم، گشادی مردمک
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها تری هگزی فنیدیل
۱- گونیوسکوپی (بررسی زاویه چشم)، پیش از شروع درمان و سپس به صورت دوره ای انجام گیرد و فشار داخل چشم نیز به صورت دوره ای اندازه گیری شود.
۲- در مصارف طولانی مدت دارو، علائم پارکینسون و عوارض آنتی کولینرژیک (مانند خشکی دهان و غشا مخاطی، یبوست، درد اپی گاستر (سر دل)، مشکلات سیستم اعصاب مرکزی و فلج روده) ارزیابی شود.
۳- عملکرد کلیوی بیمار پایش گردد
توصیه های دارویی تری هگزی فنیدیل
در صورت بروز خشکی دهان یا عوارض گوارشی بهتر است قبل از غذا مصرف شود.
منبع: انجمن دارو سازان ایران
ویکی پدیا
تحریریه وب سایت